Beveiligingsmedewerkers hadden een staking aangekondigd voor 4 september jongsleden. Als ik het juist heb voor minimaal 24 uur. Hierdoor zouden veel reizigers, maar ook reisorganisatoren ernstig gedupeerd worden. Gelukkig hebben de vakbonden een akkoord bereikt met de werkgevers-vertegenwoordigers en is de staking afgeblazen.
Een staking zou reizigers en reisorganisatoren ernstig gedupeerd hebben. Reizigers omdat zij niet, in ieder geval niet zonder ernstige vertraging, weg zouden kunnen en reisorganisatoren omdat de wet op de reisovereenkomst het nadeel en de schade die hierdoor wordt geleden op het bordje van de reisorganisator legt.
De organisator kan als gevolg van een staking de reis niet of niet tijdig uitvoeren, want de reiziger zou in dit specifieke geval niet door de beveiliging komen. Het is duidelijk dat het niet conform afspraak kunnen uitvoeren van de reis (non-conformiteit) noch aan reiziger, noch aan de touroperator zou kunnen worden toegerekend. Dus ‘overmacht’ (alhoewel ik dat begrip eigenlijk niet meer mag gebruiken maar moet spreken over ‘onvermijdbare en buitengewone omstandigheden’).
In de ANVR nieuwsbrief van 28 augustus wordt daar al uitvoerig op ingegaan en dat zal ik hier niet herhalen. Feit blijft dat reisorganisatoren in geval van een staking van medewerkers op Schiphol met extra kosten te maken krijgen om reizigers alsnog op de plaats van bestemming te krijgen. De kosten van deze extra inspanningen en de kosten als bijvoorbeeld een (korte) stedentrip ten gevolge van de op te lopen vertraging helemaal geannuleerd zou moeten worden, kan hij niet op iemand anders verhalen. Zoals in het bericht van de ANVR al wordt opgemerkt, heeft de reiziger als de reis hierdoor verkort wordt ‘recht op een prijsverlaging’ en als de reis helemaal moet worden beëindigd op de volledige teruggave van de reissom.
Er was al voordat partijen een akkoord bereikten een kort geding aangekondigd door Schiphol om de actie te laten verbieden. Zou Schiphol een kans gemaakt hebben? Zeg nooit nooit (zeker niet in het ‘recht’), maar de kansen leken niet groot. Uitgangspunt, op grond van de vaste lijn in de rechtspraak, is dat het aan vakbonden toekomende recht op collectieve acties, dat is vastgelegd in het Europees Sociaal Handvest, erg sterk is. De uitoefening van het recht op collectieve actie kan slechts in zeer beperkte mate worden beperkt en alleen in overeenstemming met het Europees Sociaal Handvest. Het zou aan Schiphol zijn geweest om aannemelijk te maken dat de beperking of uitsluiting van dat actierecht naar de maatstaven van het Europees Sociaal Handvest gerechtvaardigd is. Dat is alleen het geval indien de beperkingen aan het recht op collectieve acties maatschappelijk gezien dringend noodzakelijk zijn. Daartoe wordt door de rechter niet snel besloten.
In het kort geding dat Ryanair had aangespannen tegen de pilotenvakbond oordeelde de voorzieningenrechter dat Ryanair niet aannemelijk had gemaakt dat sprake was van zodanige maatschappelijk ontwrichtende consequenties van de aangekondigde staking, dat er aanleiding was om die te verbieden of te beperken.
Het is voor de reissector in het algemeen en voor organisatoren van pakketreizen in het bijzonder goed om te lezen dat partijen een akkoord hebben bereikt. De reisorganisator zou zijn schade hoogstwaarschijnlijk niet op Schiphol hebben kunnen verhalen, want met Schiphol heeft de organisator in het algemeen geen directe contractuele relatie. De luchtvaartmaatschappijen zouden ook schade hebben geleden en zouden er weinig aan hebben kunnen doen dat hun passagiers niet konden instappen omdat zij niet door de beveiliging heen kwamen. Ik hoop dat in voorkomende nieuwe gevallen een rechter toch serieus de schade meeweegt waarmee partijen die niets met het conflict te maken hebben, blijven zitten. Dat vind ik nog erger dan het ongerief voor de reiziger.
